‘t Raam van de Brandersbuurt toen

Vele Hollandse steden hadden een bloeiende lakenindustrie zo ook in Schiedam. De basis van het laken was wol, dat veelal aangevoerd werd vanuit Engeland.

Van wol tot laken
De wol werd gesorteerd en gewassen en daarna geverfd. De ververs kookten de wol in grote kuipen, in een verfbad met water, meekrap, weede of aluin en vrijwel altijd urine. Na het verven kwam het kammen en spinnen van de draden, wat veelal door vrouwen werd gedaan. Vervolgens werd de wol geweven tot lakens. Het weven gebeurde bij de mensen thuis.

Vollen
Na het weven kwam het vollen, om de lakens een soepel aanzien te geven. Dit was een smerig en ongezond werk. In grote kuipen gevuld met een mengsel van water, urine, aluinaarde en zeep stampten de vollers (of volders), vrijwel naakt, dagenlang op de lakens rond. De door het vollen gekrompen en vervilte lakens werden in de gracht uitgespoeld om dan op grote houten stellages, ramen, te worden gespannen en opgerekt. In vele Nederlandse steden zijn nog straatnamen zoals Ramen en Raamstraat die op deze werkzaamheden duiden.

Foto’s Van de Raamgracht en met name die van een van bijzonderste plekjes, daar waar diverse straten (kades) en drie grachten (watertjes) samen komen. Het water van de Zijlstraat en dat van de Noordmolenstraat stroomden hier in de Raamgracht evenals de bijbehorende straten die hier samen kwamen maar ook de straat Verbrande Erven kwam op dat kruispunt uit. Apart dat bijvoorbeeld de Zijlstraat alleen via een schuinlopend bruggetje te bereiken was. Met het dempen van de Raamgracht en het slopen van de panden is een fotogeniek en schilderachtig stukje Schiedam verloren gegaan hoewel ik goed besef dat bij sommige huisjes de ellende en armoede tegen de muren opkroop.

In Schiedam was de naam van de gracht de Raamgracht, deze is begin jaren 50 van de vorige eeuw gedempt en zo ontstond er een soortement van pleintje. Vrijwel alle gebouwen die om deze gracht stonden zijn gesloopt. Op het kleine fotootje links krijg je een idee van dit slopen. In latere jaren is er nog veel meer gesloopt en thans staat men op het punt om weer heel veel te gaan slopen, o.a. het terrein van distilleerder Herman Jansen tussen de Noordvest en de Zijlstraat. Het is daarbij te hopen dat er enigzins historisch verantwoorde nieuwbouw zal plaatsvinden. Het gebied wordt nu SchieNoko genoemd, dat is een samenvoeging van de namen van het omringende water: Schie, Noordvest en Korte Haven. Klikken voor een grote afbeelding en de pijltjes wijzen naar de Raam en Raamgracht.