Schiedam door de eeuwen heen
Bron: http://www.scyedam.nl/ Historische vereniging Schiedam
Vaak is er in Schiedam sprake geweest van een dominante industrie waarbij uiteraard toeleveringsbedrijven ook konden floreren. Heel globaal kunnen we daarin vanaf de tijd dat Schiedam stadsrechten kreeg het volgende onderscheiden:
* Lakenindustrie
* Haringvisserij
* Graanhandel
* Branderijen / jenever
* Scheepsbouw
Het water en dus de rivieren zijn altijd belangrijk geweest voor de economie in Schiedam. Nadat ongeveer in het jaar 1300 een dam in de Schie was gebouwd met een spuisluis werd in het jaar 1339 een groot karwei gerealiseerd, een schutsluis in de Schie waardoor schepen een directe verbinding hadden met de Maas. Als echter wat jaren later Rotterdam en Delft ieder een eigen directe verbinding met de Schie realiseren neemt het vrachtvervoer dat via Schiedam ging behoorlijk af.
Rond het jaar 1400 floreert de lakenindustrie maar aan het eind van de 15e eeuw is dat voorbij. (voor de jongere lezers; lakenindustrie zijn geen bedlakens maar is wat we nu stoffenindustrie zouden noemen).
Door de directe aansluiting naar de Maas blijft de haringvisserij en ook de vrachtvaart
naar andere landen een belangrijke industrie, hieruit ontstaan natuurlijk onderhouds-
Als in ongeveer 1620 de haringvisserij terugloopt wordt de vrachtvaart belangrijker. Veel visserijschepen worden omgebouwd voor vrachtvaart waardoor het voor de scheepsbouw drukke tijden worden.In die tijd ging men ook ter walvisvaart, maar dat was snel afgelopen doordat andere steden samen gingen werken.
Graan was één van de producten die regelmatig vanuit Engeland naar Schiedam werden vervoerd en vanuit die graanhandel ontstonden ongeveer in 1650 de branderijen. De eerste brander was volgens de overleveringen Jacob Jansz. Waerde. In de branderijen werd de spoeling, het eerste ketelresidu, gebruikt als varkensvoer. Ook de varkensfokkerij was belangrijk voor Schiedam want het varkensvlees werd ingezouten en als eten voor de bemanning aan boord van de vrachtvaarders gebruikt.
Met de opkomst van de branderijen, in de plaats van het aflopende haringvisserijbedrijf, rond 1650, begint een periode van welvaart en uitvoering van belangrijke openbare werken en bouwwerken, waaronder aanpassing van de Buitensluis (1767), een nieuwe sluis in de Dam (1779) waarbij de Schie zijn oorspronkelijk beloop terugkrijgt, de Korenbeurs (1786), het Proveniershuis (1759) de Lindenhof (1779), het St. Jacobs Gasthuis (1789) en de Havenkerk (1795).
Voor het malen van het graan waren Molens nodig, rond het jaar 1800 waren er in Schiedam al 23 molens waaronder 2 houtmolens.Tussen 1770 en 1803 worden 12 stenen windkorenmolens gebouwd, waaronder De Drie Koornbloemen, de Palmboom, de Vrijheid, de Walvisch en de Noordmolen.
De Distilleerderijen en Branderijen vierden hoogtij in de jaren 1600 tot 1850, daardoor ontstonden ook weer andere industrieen. Werd het product van de distilleerderijen eerst in houten vaten vervoerd, later werd het in flessen verpakt waardoor de glasindustrie ontstond. De glasfabrieken De Schie en de Vereenigde Glasfabrieken werden in 1897 samengevoegd, en in 1820 startte den heer Hendrik Christiaan Smit de eerste kurkenfabriek, ook de drukkerijen waren bezig met het ontwerpen en fabriceren van etiketten.
De Nieuwe Waterweg komt in 1875 gereed. In Schiedam leidt dit niet tot aanzienlijke
uitbreiding van de havenfuncties maar tot vestiging van grote scheepswerven (Gusto
1905, Wilton-
Ook andere fabrieken vestigden zich in Schiedam, zoals in 1869 de Kaarsenfabriek Apollo, maar in 1929 kwam daar een eind aan want het bedrijf ging naar Gouda. In 1895 begon den heer W.A. Beukers de Lumen Luciferfabriek, dit heeft echter niet lang geduurd want in 1896, na een brand in het pakhuis, is de zaak in 1897 gesloten. Het orgelbouwbedrijf "Standaart" van den heer A. Standaart heeft van 1923 tot 1949 veel concertorgels gebouwd en geleverd, onder ander het orgel voor het voormalige Passagetheater in Schiedam
De Scheepsbouw heeft vanaf begin 1900 toch een alles omvattende en erg belangrijke
rol gespeeld in Schiedam, zo begon den heer Smulders in 1905 de werf Gusto, daar
werden veel speciale schepen gebouwd, zoals baggerschepen. Ook daaruit ontstonden
weer toeleveringsbedrijven, zoals de Anker-
In 1960 is een gedeelte van de ’s-
In 2002 is naast de Wiltonhaven het bedrijventerrein De Vijf Sluizen aangelegd, ook daar hebben zich diverse bedrijven gevestigd waarbij de ronde toren van Mammoet BV erg opvalt.
De laatste decennia kan niet meer gesproken kan worden van een alles overheersende bedrijfstak. Er is nu een gevarieerde bedrijvigheid waarin dienstverlening een grote rol lijkt te gaan spelen.
Basiskaart van Schiedam in 1598 van Jacob de Gheyn. De kaart toont een nauwkeurige weergave van de stad. Het bijzondere aan de kaart is dat hij een "birds view" geeft en nauwkeurig de situatie weergeeft. Zo is bijv. de stadskraan aan de Lange Haven ter hoogte van de Vismarkt, duidelijk weergegeven maar ook tal van andere gebouwen die door de Schiedamse journalist/historicus Hans van der Sloot nader zijn uitgewerkt in onderstaande tekeningen. Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.
In het jaar 1585 vestigen zich in Schiedam een aantal tijkwerkers ofwel lakenwevers uit Turnhout en zij laten alle vijf een huis bouwen aan de Raam(gracht). Die huizen worden bekend als de 'tijkwerkershuizen'. De naam Raam verwijst naar die periode.
Scheepswerf aan de Lange Haven. Op de kaart is heel goed te zien dat alle bedrijfjes zich aan de westzijde van de haven bevonden.
Sluishuis tussen de Korte Haven en de Schie op de Dam.
.jpg)
Wilton-